Εκβολές και στενά Αχέροντα
Ο ποταμός Αχέροντας πηγάζει από τα ορεινά του Νομού Ιωαννίνων και μετά από διαδρομή 64 χιλιομέτρων εκβάλλει στο Ιόνιο πέλαγος, δημιουργώντας πλήθος οικοσυστημάτων που φιλοξενούν πολλά είδη ζώων και φυτών. Ο ποταμός διασχίζει την κοιλάδα που σχηματίζεται ανάμεσα στους ορεινούς όγκους της Δυτικής Ηπείρου και κοντά στο χωριό Τρίκαστρο (στα όρια των Νομών Ιωαννίνων, Πρεβέζης και Θεσπρωτίας), εισέρχεται σε ένα στενό και επιβλητικό φαράγγι που σχηματίζουν τα βουνά της Παραμυθιάς και του Σουλίου (Στενά Αχέροντα) απ’ όπου εξέρχεται κοντά στο χωριό Γλυκή. Στη συνέχεια εισέρχεται στην πεδιάδα του Φαναρίου, όπου και σχηματίζει δέλτα κατά την εκβολή του (Εκβολές Αχέροντα) στον όρμο της Αμμουδιάς. Δυτικά της περιοχής αυτής, στο βορειοδυτικό παραθαλάσσιο τμήμα του Νομού Πρεβέζης βρίσκονται οι εκβολές του γνωστού από τη μυθολογία ποταμού Αχέροντα. Ο ποταμός Αχέροντας εκβάλλει στο Ιόνιο Πέλαγος, στον Όρμο Φανάρι (Αμμουδιά). Πρόκειται για μία περιοχή με ιδιαίτερα φυσικά χαρακτηριστικά, όπως ελώδεις εκτάσεις, όρμους με αμμοθινικούς σχηματισμούς, υπέροχα παράκτια οικοσυστήματα με απότομους βραχώδεις σχηματισμούς σκεπασμένους με πευκοδάση, που προσδίδουν σε αυτή ένα ιδιαίτερης βιολογικής και αισθητικής αξίας τοπίο.
Στενά Καλαμά
Ανάμεσα στις ανατολικές πλαγιές των όρων Ρεβέλα και Λεύκες του Δήμου Φιλιατών και τις δυτικές πλαγιές των όρων Σίδερη, Κουτσουβέλη, Σουμαλά του Δήμου Παραμυθιάς του Νομού Θεσπρωτίας, βρίσκεται το φαράγγι, το οποίο διασχίζει ο ποταμός Καλαμάς. Το τμήμα αυτό του ποταμού με τις απότομες βουνοπλαγιές, αποτελεί την προστατευόμενη περιοχή των Στενών του Καλαμά. Είναι τοπίο μοναδικής αισθητικής αξίας, με έντονη την αίσθηση της απομόνωσης, με κατακόρυφους βραχώδεις γκρεμνούς, ανάμεσα από τους οποίους ρέει με μαιανδρισμούς το ποτάμι, δυσπρόσιτα σπήλαια στις πλαγιές και σημαντική ζώνη παραποτάμιας βλάστησης.
Δέλτα Καλαμά
Σε απόσταση λίγων μόλις χιλιομέτρων από τα σύνορα με την Αλβανία, στις ακτές του Ιονίου πελάγους βρίσκεται ένας από τους σημαντικότερους υγροτόπους της Δυτικής Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης. Είναι το Δέλτα του ποταμού Καλαμά που περιλαμβάνει τις εκβολές της παλιάς και νέας κοίτης του, τις λιμνοθάλασσες Ρηχό, Βατάτσα, Λούτσα Παπαδιά, Βοντάς κ.α., τους βαλτώδεις σχηματισμούς γύρω από αυτές και τη χερσαία εύφορη περιοχή που έχει δημιουργηθεί με τα χρόνια από τις αποθέσεις του ποταμού. Η έκταση της προστατευόμενης περιοχής του Δέλτα Καλαμά ανέρχεται σε 8.531 εκτάρια. Το υψόμετρο των επίπεδων δελταϊκών εκτάσεων κυμαίνεται από 0-12μ., ενώ μέσα σε αυτές ορθώνονται υψηλοί λόφοι μορφής νησιών, κυρίως το Μαύρο Όρος (ή βουνό της Κεστρίνης, 509μ. υψόμετρο) και η Μαστιλίτσα, αλλά και άλλοι μικρότεροι.
Έλος Καλοδικίου
Στο νότιο άκρο του Νομού Θεσπρωτίας, στα όρια με το Νομό Πρέβεζας και σε οροπέδιο που δημιουργήθηκε σε υψόμετρο 100μ. περίπου μεταξύ των βουνών της Πάργας δυτικά και της οροσειράς του Μαργαριτίου ανατολικά, δημιουργήθηκε η λιμναία έκταση που αποτελεί το Έλος Καλοδικίου. Η στάθμη των νερών του έλους, καθώς και η φυσιογνωμία του εξαιτίας της βλάστησης κυμαίνεται μεταξύ των εποχών του έτους. Το έλος Καλοδίκι είναι ένας από τους σημαντικούς και ιδιαίτερους υγροτόπους στην Ελλάδα που αποτελεί μοναδικό σχηματισμό τυρφώδους – γαιώδους περιοχής με μεγάλη οικολογική και ιδιαίτερη αισθητική αξία.
Η σημαντικότητα του έπεται τόσο στην ορνιθοπανίδα που φιλοξενεί λόγω της γεωγραφικής του θέσης (βρίσκεται στη δυτική μεταναστευτική οδό και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του δικτύου μεταναστευτικών σταθμών των πουλιών στην Δυτική Ελλάδα), όσο και στα φυσικά του χαρακτηριστικά (έλος γλυκού νερού, πλούσια βλάστηση με νούφαρα, κλπ.). Την εποχή της ανθοφορίας των νούφαρων (Nymphea alba), αρχές καλοκαιριού, η όψη του έλους είναι μοναδική.
Περισσότερες πληροφορίες στην επίσημη Ιστοσελίδα του Φορέα Διαχείρισης Καλαμά: https://kalamas-acherontas.gr/
